Koła szosowe na hamulec tarczowy - 28 czy 24 szprychy?

24 czy 28 szprych w przypadku kół szosowych na hamulce tarczowe. Mój ostatni projekt jest dobrym przykładem na to, ile szprych należy stosować i kiedy.

Dwa zestawy w doskonałej cenie i z topowych komponentów. Obręcze węglowe od Tajwańskiego producenta Gigantex, profil 40mm na przód i 50mm na tył. Szerokie, kompatybilne z systemem bezdętkowym, obręcze jedne z najlepszych w swojej klasie. Gigantex to pierwsza na świecie fabryka, która zaczęła produkować obręcze karbonowe. Dziś, produkują obręcze dla największych firm rowerowych i bardzo często kupując bardzo drogie koła z półki, dostajemy obręcze od Gigantexa.

Obręcze zostały zaplecione na piastach Bitex 106F i 106R. Są to bardzo dobre piasty pod hamulce tarczowe. System montowania tarcz to Center Lock (CL). Przednia piasta waży 142g a tylna 243g. Opatentowany system AntiBite zabezpiecza bębenek przed wgryzaniem się kasety.

W przypadku szprych, w tym projekcie użyłem najnowszych szprych od Pillara, modelu PSR TB ze wzmocnioną sekcją J-bend i systemem 3D Force. Na przód dałem model TB2016 (1.6mm) a na tył TB2017 (1.7mm). 

Wagowo, te szprychy są bardzo podobne do Sapima D-light. Ponieważ w sumie mamy tu 56 szprych na zestaw, uciekłem się do małej sztuczki, aby zbić trochę wagi. Użyłem do tego maszyny do cięcia i rolowania gwintów Kowa i uciąłem szprychy maksymalnie jak to tylko możliwe, tak, aby końcowa sekcja zaczynała się tuż za sekcją cieniowaną. W taki oto sposób, zamiast tradycyjnej szprych gdzie za sekcją cieniowaną jest ok 3cm sekcji 2mm, ja zrobiłem sekcję cieniowaną i ok 1.5mm sekcji 2mm. Zawsze to kilka darmowych gramów na koło :-)

Jeżeli chodzi o budowę kół, zawsze przykładam dużo uwagi, aby szprychy ładnie były ułożone na kołnierzach piasty i w ten sposób wspierały się o piastę podczas każdego obrotu. To zapewnia żywotnie koło, dobrą sztywność i brak utraty naprężenia szprych po pierwszych jazdach. Budowa takiego koła, wymaga kilku rund rozprężania i formowania szprych, co jest czasochłonne, ale warte tej pracy, gdyż koło się nie rozcentruje i nie będzie wymagało poprawek.

Ponieważ koła będą używane cały sezon, łącznie z jesienią i zimą, to zamiast nypli aluminiowych użyłem tu nypli mosiężnych. Zapobiega to korozji, nawet podczas zimowych treningów po zasolonych drogach.

Waga całkowita zestawu 40/50mm i 28/28 szprychach to 1680g. Gdyby użyć nypli aluminiowych to waga byłaby 1650g. W obu przypadkach, bardzo mocne zestawy na lata.

Cena: 3999 PLN. W zestawie znajdują się koła wraz z taśmami pod bez dętkę, zapasowe szprychy i nyple, zawory tubeless, naklejki w dowolnym kolorze. Koła są dostępne na sklepie i mogą być skonfigurowane pod zaplot 24/24.

Wracając do meritum sprawy - 24 czy 28 szprych dla tarczowych kół szosowych...

Obecnie panuje moda na tarczowe szosówki w konfiguracji 24/24 szprychy. Producenci argumentują to tym, że obręcze karbonowe są dużo wytrzymalsze i sztywniejsze od aluminiowych. Dodatkowo oszczędzamy dużo na wadze. To wszystko prawda, jednak nie ma nic wspólnego z ilością szprych i to postaram się wam tu udowodnić.

1. Zysk na wadze. Zakładając, że standardowa szprycha waży 5g, to cały zestaw 28/28 będzie ważył 45g więcej od zestawu 24/24. 

Dodatkowo, w przypadku szprych 24/24, producenci muszą dać grubsze szprychy, które ważą ok 6g/szprycha. W przypadku ilości 28/28, można spokojnie dać cieńsze szprychy o wadze 5g. Gdyby to wszystko dokładnie podsumować, to dodatkowa waga na zestaw to jedynie 37g.
Dużo? Dla niektórych tak, lecz gdy przyjrzeć się temu bliżej, zestaw 28/28 będzie o WIELE sztywniejszy niż zestaw 24/24 a dodatkowo szprychy tylko częściowo wpływają na masę rotującą więc dodatkowa waga nie jest absolutnie odczuwalna podczas jazdy.

2. Sztywność. Jak już wcześniej wspomniałem, koła na 28/28 są znacznie sztywniejsze. Ponieważ mamy tu do czynienia z hamulcami tarczowymi, to nawet gdy koła 24/24 są bardzo miękkie, to tego nie słyszymy, gdyż obręcz nie ma o co ocierać. Gdyby to samo koło dać pomiędzy standardowe klocki, to momentalnie usłyszelibyście jak obręcz ociera o klocki podczas jazdy na stojaka pod górę.

3. Aerodynamika. Cztery dodatkowe szprych na koło, nie zepsuje wam aerodynamiki w żaden sposób. Jeżeli ktoś was przekonuje, że jest odwrotnie, to jest to czysty marketing i pranie mózgu. Omijajcie takich sprzedawców z daleka.

4. Bezpieczeństwo. To jest najważniejszy element, który chcę wam objaśnić, a który jest praktycznie zawsze pomijalny przez speców od marketingu.. w końcu rzadko kiedy sprzedawca, jeździ na szosie... ale to już inna bajka.

Przy każdym obrocie koła, górne szprychy się naciągają a dolne luzują. Jest to normalne zjawisko, obecne w każdym kole rowerowym. Jeżeli szprychy będą się zbyt mocno luzowały, to w pewnym momencie szprychy zaczną się urywać i pękać. W przypadku hamulców tarczowych, dodatkowe siły działają podczas hamowania i w ten sposób szprychy jeszcze bardziej się naprężają i luzują. 

Więcej szprych na koło, pozwala rozłożyć siły na więcej szprych i tym samym, poszczególne szprych się mniej luzują/naprężają.

Aby wam to pokazać, użyłem specjalistycznego kalkulatora, który dostałem od niemieckiego producenta kół i piast rowerowych.
Program ten bierze pod uwagę typ obręczy, geometrię piasty, liczbę i typ szprych, naciąg szprych, typ zaplotu, wagę całego zestawu (rower+kolarz), ciśnienie w oponach i typ hamulców.
Symulując różnego typu koła można dojść do bardzo jasnych wniosków:

Koło tylne, 28 szprych, 90kg rower+kolarz

W powyższej symulacji, mamy 3 wiodące i ciągnące szprychy. W takim zestawie, szprychy zostaną dodatkowo obciążone 300N podczas każdego obrotu koła. To oznacza, że naprężenie szprych po stronie nie-napędowej  spadnie do 350kgf a po stronie napędowej do 900kgf.

Koło tylne, 24 szprych, 90kg rower + kolarz

To samo koło i parametry, tyle że 24 szprychy. Obciążenie zwiększyło się z 300N do 441N. Podczas każdego obrotu, szprychy po stronie nie-napędowej będą miały jedynie 200kgf. Gdy do tego dołożymy ostre hamowanie tarczowe, to poszczególne szprychy będą praktycznie luźne przez ułamki sekund podczas każdego obrotu. To będzie powodowało zmęczenie stali i w efekcie urywanie się szprych.

Koło tylne, 24 szprych, 70kg rower+kolarz

Te same parametry co powyżej, tyle że waga kolarza z rowerem to 70kg. Jak widać, znacznie lepsze parametry, bardzo zbliżone do koła 28 szprych i 90kg obciążenia.

Biorąc to wszystko pod uwagę, ilość szprych ma znacznie na nasze bezpieczeństwo. Urwane szprychy podczas szybkiego zjazdu z przełęczy to 100% wypadek. W przypadku tarcz, koła na 24 szprychach powinny być stosowane jedynie przez lekkich kolarzy. Jeżeli ważysz powyżej 80kg, weź pod uwagę 28 szprych na koło. Oprócz tego, parametry obręczy (symetryczność, offset), geometria piast, typ szprych muszą być brane pod uwagę. Dobierając wszystko poprawnie, dostajemy mocne, bezpieczne i nadal lekkie koła. Zachęcam do zapoznania się z ofertą kół na zamówienie, zanim klikniecie "kup teraz" koła z półki.

Mam nadzieję, że ten artykuł był pomocny. Jeżeli masz więcej pytań to po prostu wyślij mi maila lub zostaw komentarz tutaj.

Pozdrawiam

Tomasz

blog-wheelbuilding